6.4.2 कक्षा *षष्ठी* चतुर्थ: पाठ: (विद्यालय: - अभ्यासः ) Class 6th, Lesson - 4 ( VidyalayaH -Abhyaas)
6.4.2 कक्षा षष्ठी
चतुर्थ: पाठ: (विद्यालय: - अभ्यासः )
Class 6th, Lesson - 4
( VidyalayaH -Abhyaas)
************************************
नमोनमः।
षष्ठकक्ष्यायाः रुचिरा भाग-1 इति पाठ्यपुस्तकस्य शिक्षणे स्वागतम् ।
अद्य वयं चतुर्थ-पाठस्य अभ्यासकार्यं कुर्म: ।
पाठस्य नाम अस्ति - विद्यालय:।
अहं डॉ. विपिन:।
************************************
अभ्यासः
प्रश्न 1: उच्चारणं कुरुत |
अहम् (मैं) आवाम् (हम दोनों) वयम् (हम सब)
माम् (मुझको) आवाम्(हम दोनों को) अस्मान् (हम सब को)
मम(मेरा) आवय़ोः(हम दोनों का) अस्माकम्(हम सबका)
त्वम् (तुम) युवाम् (तुम दो) यूयम् (तुम सब)
त्वाम्(तुम को) युवाम्(तुम दोनों को) युष्मान् (तुम सब को)
तव (तेरा) युवयोः (तुम दोनों का) युष्माकम् (तुम सबका)
उत्तराणि (ANSWER)
विद्यार्थी स्वयं उच्चारण करेंगे।
प्रश्न 2: निर्देशानुसारं परिवर्तनं कुरुत –
यथा – अहं पठामि।–(बहुवचने )–वयं पठामः।
(क) अहं नृत्यामि।–(बहुवचने )– ...........................
(ख) त्वं पठसि।–(बहुवचने )– ...........................
(ग) युवां क्रीडथः।–(एकवचने)– ...........................
(घ) आवां गच्छाव:।–(बहुवचने )– ...........................
(ङ) अस्माकं पुस्तकानि।–(एकवचने)–...........................(च) तव गृहम्।–(द्विचने)– ...........................
उत्तराणि (ANSWER)
क. वयं नृत्यामः।
ख. यूयं पठथ।
ग. त्वं क्रीडसि।
घ. वयं गच्छामः।
ङ. मम पुस्तकम्।
च. युवयोः गृहे।
प्रश्न 3: कोष्ठकात् उचितं शब्दं चित्वा रिक्तस्थानानि पूरयत–
(क) ....................... पठामि। (वयम्/अहम्)
(ख) ....................... गच्छथ:। (युवाम्/यूयम्)
(ग) एतत्....................... पुस्तकम्। (माम्/मम्)
(घ) ....................... क्रीडनकानि। (युष्मान्/युष्माकम्)
(ङ) ....................... छात्रे स्व:। (वयम्/आवाम्)
(च) एषा....................... लेखनी। (तव/त्वाम्)
उत्तराणि (ANSWER)-
क. अहं पठामि।
ख. युवां गच्छथः।
ग. एतत् मम पुस्तकम्।
घ. युष्माकं क्रीडनकानि।
ङ. आवां छात्रे स्वः।
च. एषा तव लेखनी।
प्रश्न 4: क्रियापदै: वाक्यानि पूरयत–
[पठसि, धावाम:, गच्छाव:, क्रीडथ:, लिखामि, पश्यथ]
यथा– अहं पठामि।
(क) त्वं .......................
(ख) आवां .......................
(ग) यूयं .......................
(घ) अहं .......................
(ङ) युवां .......................
(च) वयं .......................
उत्तराणि (ANSWER)-
क. त्वं पठसि।
ख. आवां गच्छावः।
ग. यूयं पश्यथ।
घ. अहं लिखामि।
ङ. युवां क्रीडथः।
च. वयं धावामः।
प्रश्न 5: उचितपदै: वाक्यनिर्माणं कुरुत–
[ मम, तव, आवयो:, युवयो:, अस्माकम्, युष्माकम् ]
यथा– एषा मम पुस्तिका।
(क) एतत् ....................... गृहम्।
(ख) ....................... मैत्री दृढा।
(ग) एष: ....................... विद्यालय:।
(घ) एषा ....................... अध्यापिका।
(ङ) भारतम् ....................... देश:।
(च) एतानि ....................... पुस्तकानि।
उत्तराणि (ANSWER)-
क. एतत् मम गृहम्
ख. आवयोः मैत्री दृढा।
ग. एषः तव विद्यालयः।
घ. एषा युवयोः अद्यापिका।
ङ. भारतम् अस्माकं देशः।
च. एतानि युष्माकं पुस्तकानि।
प्रश्न 6: एकवचनपदस्य बहुवचनपदं, बहुवचनपदस्य एकवचनपदं च लिखत–
यथा– एष:–एते
(क) स:–.......................
(ख) ता:–.......................
(ग) एता:–.......................
(घ) त्वम्–.......................
(ङ) अस्माकम्–.......................
(च) तव–.......................
(छ) एतानि–.......................
उत्तराणि (ANSWER)-
क. ते
ख. सा
ग. एषा
घ. यूयम्
ङ. मम
च. युष्माकम्
छ. एतत्
प्रश्न 7:
(क) वार्तालापे रिक्तस्थानानि पूरयत–
यथा–प्रियंवदा–शकुन्तले! त्वं किं करोषि?
१.शकुन्तला–प्रियंवदे!.......................नृत्यामि, ....................... किं करोषि?
२. प्रियंवदा – शकुन्तले! ....................... गायामि। किं ....................... न गायसि?
३. शकुन्तला – प्रियंवदे! ....................... न गायामि। ....................... तु नृत्यामि।
४. प्रियंवदा – शकुन्तले! किं ....................... माता नृत्यति।
५. शकुन्तला – आम् ....................... माता अपि नृत्यति।
६. प्रियंवदा – साधु, ....................... चलाव:।
(ख) उपयुक्तेन अर्थेन सह योजयत–
शब्द: अर्थ
१. सा तुम दोनों का
२. तानि तुम सब
३. अस्माकम् मेरा
४. यूयम्. वह (स्त्रीलिङ्ग)
५. आवाम् तुम्हारा
६. मम वे (नपुंसकलिङ्ग)
७. युवयो: हम दोनों
८. तव हमारा
उत्तराणि (ANSWER)-
(क.)
१. शकुन्तला – प्रियंवदे! अहं नत्यामि, त्वं किं करोषि?
२. प्रियंवदा – शकुन्तले! अहं गायामि। किं त्वं न गायसि?
३. शकुन्तला – प्रियंवदे! अहं न गायामि। अहं तु नृत्यामि।
४. प्रियंवदा – शकुन्तले! किं तव माता नृत्यति।
५. शकुन्तला – आम्, मम माता अपि नृत्याति।
६. प्रियंवदा – साधु, आवां चलाव:।
(ख) उपयुक्तेन अर्थेन सह योजयत–
शब्द: अर्थ
१. सा वह (स्त्रीलिङ्ग)
२. तानि वे (नपुंसकलिङ्ग)
३. अस्माकम् हमारा
४. यूयम्. तुम सब
५. आवाम् हम दोनों
६. मम मेरा
७. युवयो: तुम दोनों का
८. तव तुम्हारा
--------------------------------------------
Comments
Post a Comment